To jest artykuł z serii (Dane historyczne) w którym aktualizuję dane o średnim wynagrodzeniu.
Obliczenia i analizy na tej stronie aktualizuję raz do roku jak tylko pojawią się dane za rok poprzedni. Nie ma tu aktualizacji co miesiąc.
- Sprawdź: Skąd pobrać dane o oprocentowaniu lokat i jak je używać
- Sprawdź: Analiza wynagrodzeń netto w porównaniu do inflacji
Wstęp teoretyczny (poziom wynagrodzeń)
Tak, wiem że średnie wynagrodzenie to słaba miara oceny poziomu wynagrodzeń w Polsce. Wszyscy wiemy że lepsza byłaby tutaj mediana. Wiadomo że wskaźnik średnich wynagrodzeń GUS nie dotyczy całego przekroju rynku wynagrodzeń.
Moim celem nie jest analizowanie poziomów wynagrodzeń, dopasowania do indywidualnej sytuacji. Celem jest przeprowadzenie analizy pokazującej jaki wpływ na wynagrodzenia ma inflacja. Jeżeli widoczne będą korelacje dla średnich danych GUS to i inne wynagrodzenia będą zachowywać się w długim okresie w podobny sposób (podążając za inflacją).
W prosty sposób (strony GUS/ZUS) odszukać można średni poziom wynagrodzeń począwszy od roku 1950. Oczywiście można szukać danych z dalszej przeszłości. Ale nie to jest celem tego portalu.
Wartości wynagrodzeń przeliczyłem na kwoty „na rękę” ponieważ dane źródłowe nie są w pełni popranie podane (co ciekawe prawie nikt tego nie uwzględnia na wykresach i w podobnych analizach):
- dane za lata 1991 i wcześniej podawane są w kwocie netto
- dane od roku 1992 do 1998 podawane są jako brutto (czyli netto plus ówczesny podatek – który zmieniał się między 19% a 21%)
- dane od 1999 roku podawane są jako ubruttowione (uwzględniając także całość składek ZUS)
Powyższe da się łatwo przeliczyć (dane po przeliczeniach znajdziesz na końcu tego artykułu).
Problemem dla prezentacji danych jest długi czas i okresy wysokiej inflacji. Dlatego dane historyczne pokazuję na kilku wykresach:
- lata 1950-1979 – w tym czasie poziom średnich wynagrodzeń wzrósł prawie 10-krotnie
- lata 1980-1988 – wzrost nominalny średnich wynagrodzeń 8-krotny
- lata 1989-1993 – wzrost nominalny średnich wynagrodzeń 16-krotny (lata hiperinflacji w Polsce). W tej części dodatkowo dzielę wartości przez 10.000 zł (taki jaki był w denominacji, aby nie analizować miesięcznego wynagrodzenia w wysokości 5,3 mln zł :))
- lata 1994-2021 – wzrost nominalny średnich wynagrodzeń 9-krotny
Historyczne średnie wynagrodzenie w Polsce
Przeciętne wynagrodzenie (na rękę) w latach 1950-1979:
Przeciętne wynagrodzenie (na rękę) w latach 1980-1988:
Przeciętne wynagrodzenie (na rękę) w latach 1989-1993:
Przeciętne wynagrodzenie (na rękę) w latach 1994-2021:
Dane liczbowe
Poziom średniego wynagrodzenia netto w Polsce w przeszłości – wraz z kolejnymi przekształceniami w stronę czystych wartości na rękę.
Dane o miesięcznych wynagrodzeniach przeliczone są na wartości netto, uwzględniając rzeczywiste poziomy dodatkowego oskładkowania (które zmieniało się z roku na rok). Korzytastałem tutaj z kalkulatorów (np. ze stron Infor) oraz komunikatów dotyczących poziomu składek ZUS. Starałem się aby dane były jak najbardziej dokładne.
Kwoty rocznych wynagrodzeń z czasów hiperinflacji pozostawiłem bez zmian (jako ciekawostkę) – podczas gdy miesięczne dane w niektórych miejscach podzieliłem przez 10.000 zł. Denominacja miała miejsce 1 stycznia 2015 roku – ale dla celów publikacji wykresów uwzlgędniłem 'denominację’ w kilku latach wcześniejszych – aby mieć możliwość poprawnego porównywania zmian poziomu wynagrodzenia. Przypomnę że denominacja miała charakter wyłącznie 'matematyczny’ – to nie była zmiana wartości pieniądza, tylko zmiana nominałów na banknotach 🙂
(*) W lipcu 2007 składka rentowa dla pracownika obniży się o 3 pkt proc. Zamiast 6,5 proc. wyniesie 3,5 proc. Od stycznia 2008 r. część składki opłacana przez pracownika zmniejsza się o kolejne 2 pkt proc., tj. z 3,5 proc. do 1,5 proc. podstawy wymiaru.
Skąd pobrać dane i jak to policzyć?
Dane o średnich wynagrodzeniach publikuje ZUS i GUS
Link do artykułu gdzie wyjaśniam skąd pobrać dane
Potrzebujesz gotowych danych w formie arkusza Excel (i przykłady obliczeń)?
Zapisz się na listę informacyjną
